Atopowe zapalenie skóry (AZS) staje się coraz bardziej powszechną dolegliwością, dotykającą około 20% dzieci na całym świecie, zwłaszcza w krajach wysoko rozwiniętych. Niemal 90% przypadków diagnozuje się przed ukończeniem przez malucha 5 roku życia, przy czym niemowlęta do 6 miesiąca życia stanowią znaczną grupę chorych. Jak rozpoznać objawy AZS i kiedy warto skonsultować się z lekarzem specjalistą?
W świetle reklam, filmów oraz profili w mediach społecznościowych, skierowanych do młodych rodziców, nie sposób nie zauważyć uśmiechniętych bobasów prezentujących idealnie gładką i bezproblemową skórę. W rzeczywistości jednak, większość niemowląt w pierwszych miesiącach swojego życia boryka się z różnymi niedoskonałościami skórnymi, takimi jak krostki, rumień, trądzik czy reakcje alergiczne. To zjawisko stanowi naturalną część procesu rozwoju skóry niemowląt, której układ jest jeszcze niedojrzały.
Ku radości rodziców, większość problemów skórnych ma charakter przejściowy i zanika samoistnie wraz z upływem czasu. Maluszki mogą doświadczać różnych zmian skórnych, jednak większość z nich jest efektem dostosowywania się ich skóry do nowego środowiska. Niemniej jednak, istnieją przypadki, gdy pewne niedoskonałości utrzymują się dłużej, a nawet na stałe. Przykładem takiej trwałej dolegliwości jest atopowe zapalenie skóry, określane także mianem egzemy czy wyprysku atopowego.
Czym jest atopowe zapalenie skóry?
Atopowe zapalenie skóry to schorzenie dermatologiczne, które ma przewlekły i nawrotowy charakter. Najbardziej charakterystyczne objawy to świąd, suchość i podrażnienia skóry, nasilające się pod wpływem różnego rodzaju czynników środowiskowych. Skąd bierze się ta choroba? Specjaliści do tej pory jednoznacznie nie ustalili źródła pochodzenia choroby, ale najprawdopodobniej ma ona podłoże genetyczne. Szacuje się, że jeśli rodzice malucha cierpią na AZS to istnieje aż 70% ryzyka, że u dziecka również pojawią się zmiany skórne. Co jednak istotne, brak tego typu schorzenia w historii medycznej rodziny nie oznacza, że u pociechy nie wystąpią objawy AZS! Obecnie jest to jedno z najczęściej spotykanych schorzeń dermatologicznych u dzieci i bywa uznawane za wspólczesną chorobę cywilizacyjną.
Pierwsze objawy AZS u dzieci - co powinno nas zaniepokoić?
Rozpoznanie atopowego zapalenia skóry u maluchów nie jest sprawą prostą, bo jego pierwsze objawy często mylone są z innymi dolegliwościami. Szczególnie, że skóra niemowlęcia jest bardzo wrażliwa i może reagować zaczerwienieniem czy wysypką na różnego rodzaju czynniki zewnętrzne - płyn do kąpieli, oliwkę nawilżającą czy proszek do prania, a także na zjedzone przez mamę karmiącą piersią pokarmy lub formułę mleka modyfikowanego. Jakie zatem są najbardziej charakterystyczne objawy AZS u dzieci?
Pierwsze objawy AZS u dzieci to zazwyczaj:
- Suchość skóry - skóra dziecka może wydawać się szorstka, łuszcząca i pozbawiona nawilżenia, co z kolei sprzyja pękaniu naskórka.
- Zaczerwienienie - obszary dotknięte AZS często charakteryzują się zaczerwienieniem, które może być oznaką stanu zapalnego. Rumień jest szczególnie widoczny na jasnej skórze, a w przypadku ciemnej karnacji może wyglądać bardziej na ciemnobrązowe lub purpurowe przebarwienia.
- Swędzenie - Intensywne swędzenie związane z AZS może wpływać negatywnie na sen dziecka. Niepokojące są sytuacje, gdy maluch ma trudności z zasypianiem, budzi się w nocy z powodu swędzenia lub demonstruje ogólny dyskomfort związany z chorobą skóry.
- Wypryski - w przypadku AZS na skórze mogą pojawić się wypryski, które są małymi, często płynnymi pęcherzami. U niemowląt pojawiają się one zazwyczaj na policzkach, na płatkach uszu i czole, choć w skrajnych przypadkach występują na całym ciele. U starszych dzieci (między 3 a 12 rokiem życia) pęcherzyki i zmiany skórne najczęściej spotyka się w zgięciach kolan i łokci, a także na grzbietach rąk i stóp. Wypryski mogą pękać i tworzyć strupy, a także się nadkażać, przez co naskórek zaczyna przypominać twardą, zaczerwienioną skorupę.
- Osłabione włosy - u niemowląt z AZS zmienić się może nie tylko wygląd skóry, ale również włosów. Kosmyki stają się wówczas słabsze, cieńsze i bardziej łamliwe.
AZS u dziecka - kiedy udać się do specjalisty?
Diagnoza atopowego zapalenia skóry w dużej mierze opiera się na obserwacji występujących u dziecka objawów, a także na analizie czynników środowiskowych (w tym dostępu do potencjalnych alergenów) i zapoznaniu się z historią medyczną rodziny. W przypadku jakichkolwiek niepokojących symptomów w pierwszej kolejności warto porozmawiać z położną lub pediatrą, aby fachowym okiem spojrzeli na zmiany skórne. Jeśli natomiast u malucha pojawił się silny rumień, liczne wypryski i podrażnienia, a do tego ktoś z najbliższych również zmaga się z AZS to wizyta u dermatologa lub alergologa powinna odbyć się jak najszybciej.
Walka z AZS u dzieci często przypomina walkę z wiatrakami i wielu rodzicom na całym świecie spędza sen z powiek. Szczególnie, że dostępne leki pomagają tylko łagodzić objawy choroby, ale nie są w stanie jej całkowicie wyeliminować. Istotna jest więc odpowiednia pielęgnacja skóry przez cały rok i wybór takich produktów, które będą ją chroniły i wzmacniały na wielu poziomach. Najlepszym wyborem będą naturalne emolienty, pozbawione sztucznych dodatków, konserwantów czy barwników, za to oparte na masłach i olejach roślinnych. Przykładem takich kosmetyków są balsamy, kremy i emulsje myjące Mangomica z dużą zawartością nierafinowanego masła mango.
