Sucha, swędząca, łuszcząca się i zaczerwieniona skóra to wyzwania, z którym boryka się bardzo wiele osób. Część z nich postrzega takie objawy tylko przez pryzmat wizualny i nie próbuje zrozumieć sedna problemu. Tymczasem świąd, podrażnienia czy nadreaktywność skóry zwykle są pokłosiem uszkodzonej bariery hydrolipidowej.
Bariera hydrolipidowa skóry – czym jest i jaką pełni rolę?
Zacznijmy od definicji i wyjaśnijmy, czym jest bariera hydrolipidowa skóry. Pod tym pojęciem kryje się swoisty “płaszcz ochronny” skóry, pokrywający jej najbardziej zewnętrzną warstwę. Zbudowany jest on głównie z mieszaniny wody (hydro-) i tłuszczów (lipidy), a jego najważniejszym zadaniem jest ochrona skóry przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi i utratą wody. Kiedy bariera hydrolipidowa działa prawidłowo, skóra jest gładka, nawilżona i zdrowa. Jeśli ta naturalna bariera zostanie uszkodzona, to równowaga skóry może zostać zaburzona, co w konsekwencji skutkuje podrażnieniem, suchością, zaczerwienieniem czy swędzeniem. Ponadto osoby z naruszoną warstwą hydrolipidową są bardziej podatne na infekcje bakteryjne i wirusowe, częściej też muszą mierzyć się z reakcjami alergicznymi.
Objawy, które mogą występować przy uszkodzonej barierze hydrolipidowej to:
- Suchość skóry: skóra staje się sucha i szorstka, a uczucie napięcia może być odczuwalne zwłaszcza po umyciu twarzy lub ciała.
- Swędzenie: skóra może intensywnie swędzieć, co często prowadzi do drapania, kolejnych uszkodzeń skóry i jeszcze większego świądu (tzw. błędne koło drapania).
- Zaczerwienienia: skóra może stać się zaczerwieniona, podrażniona i bardziej wrażliwa na bodźce zewnętrzne.
- Łuszczenie: uszkodzona bariera hydrolipidowa może prowadzić do łuszczenia się skóry, co wygląda bardzo nieestetycznie.
- Pieczenie: niektórzy ludzie odczuwają pieczenie lub uczucie mrowienia na skórze.
- Wysypki i wypryski: uszkodzona bariera hydrolipidowa może zwiększyć ryzyko wystąpienia różnych wysypek i wyprysków, w tym krostek, krostek wodnych lub stanów zapalnych skóry.
- Podatność na infekcje: skóra z osłabioną barierą może być bardziej podatna na infekcje bakteryjne, grzybicze lub wirusowe.
- Wrażliwość na alergie: osoby z uszkodzoną barierą skórną mogą być bardziej narażone na reakcje alergiczne – również na substancje, które normalnie nie powodują problemów.
Uszkodzenie bariery hydrolipidowej skóry – najczęstsze przyczyny
Naturalna bariera hydrolipidowa skóry, choć z założenia powinna być bardzo odporna i wytrzymała, w rzeczywistości jest niezwykle podatna na uszkodzenia. Szczególnie że większość z nas niespecjalnie o nią dba i każdego dnia poddaje ją różnego rodzaju wyzwaniom. Stosowanie niektórych kosmetyków, brak ochrony przed zimnem i wiatrem, opalanie czy gorące kąpiele to tylko kilka z nich. Na liście czynników ryzyka jest również niewłaściwa dieta, a także choroby skóry i różnego rodzaju schorzenia dermatologiczne, z AZS na czele.
Jakie są najczęstsze przyczyny uszkodzenia warstwy hydrolipidowej skóry?
- Używanie agresywnych produktów do pielęgnacji skóry, które usuwają naturalne oleje i lipidy z jej powierzchni (alkohol, sztuczne barwniki i zapachy, substancje drażniące i złuszczające).
- Stosowanie balsamów i kremów, które nie są odpowiednie dla danego typu skóry, co może prowadzić do jej nadmiernego wysuszania lub przetłuszczania.
- Korzystanie ze zbyt ciepłej wody podczas mycia i stosowanie długich, gorących kąpieli.
- Nadmierna ekspozycja na działanie słońca i promieniowanie UV (bez filtra lub z filtrem o zbyt niskim poziomie ochrony).
- Czynniki atmosferyczne, takie jak wiatr, zimno, słońce i suche powietrze.
- Niezdrowa dieta i brak odpowiedniego nawodnienia organizmu.
- Choroby skóry, takie jak atopowe zapalenie skóry (AZS).
- Częste kąpiele w chlorowanej wodzie basenowej.
- Długie i częste przebywanie w klimatyzowanych pomieszczeniach lub wnętrzach o bardzo wysokiej temperaturze.
- Intensywne drapanie lub pocieranie skóry (np. ręcznikiem po kąpieli).
Jak radzić sobie z uszkodzoną barierą hydrolipidową skóry?
Dbanie o barierę hydrolipidową i unikanie wymienionych wcześniej czynników ryzyka może pomóc w utrzymaniu zdrowej, odpornej i odpowiednio nawilżonej skóry. Jeśli jednak naturalny płaszcz ochronny został już uszkodzony to należy podjąć odpowiednie działania, mające na celu jego odbudowę i poprawę ogólnego stanu skóry.
W pierwszej kolejności warto zmienić swoje codzienne nawyki i postawić na jak najbardziej naturalne kosmetyki o działaniu nawilżającym, kojącym i regenerującym. Doskonałym wyborem będą oleje i masła roślinne, np. masło mango i shea czy olej z czarnuszki. Koniecznie należy jednak wybierać produkty jak najmniej przetworzone, czyli nierafinowane, bez dodatku sztucznych składników i substancji zapachowych.
Jakich komponentów szukać w kosmetykach do pielęgnacji skóry, aby zadbać o naturalną barierę hydrolipidową? Ich skład powinien być możliwie prosty i krótki, a znaleźć się nim powinny substancje o działaniu nawilżającym, wzmacniającym i przeciwzapalnym. Dobrym wyborem przy skórze podrażnionej, uszkodzonej i z problemami dermatologicznymi (AZS, łuszczyca, wypryski itp.) będą kosmetyki, zawierające:
- nierafinowane oleje i masła roślinne, jak masło mango i masło shea, olej z czarnuszki, olej arganowy, olej z pestek granatu i ogórecznika, ponieważ są one bogate w cenne tłuszcze, które mogą pomóc w odbudowie i wzmocnieniu bariery hydrolipidowej skóry.
- witamina E, która jest silnym antyoksydantem, pomaga chronić skórę przed działaniem szkodliwych czynników zewnętrznych i wspiera jej naturalną barierę ochronną.
- ceramidy – są one naturalnymi składnikami skóry i odgrywają kluczową rolę w utrzymaniu jej integralności, a także wspierają jej odbudowę.
- alantoina – jest ona składnikiem, który działa kojąco i łagodząco, pomaga zmniejszać podrażnienia i przyspiesza regenerację skóry.
- witamina D – pozytywnie wpływa na florę bakteryjną skóry, zapewnia długotrwałe nawilżenie oraz wspiera procesy regeneracyjne
O warstwę hydrolipidową trzeba ponadto zadbać “od wewnątrz”, nawadniając organizm i stosując odpowiednią dietę, bogatą w zdrowe tłuszcze, witaminy i minerały. Należy też zrezygnować z długich kąpieli, zastępując je prysznicem o chłodniejszej temperaturze, nie dopuszczać do przegrzania ani wyziębienia organizmu, a do tego dbać o odpowiedni poziom nawilżenia w pomieszczeniach domowych i biurowych.
Trzeba również pamiętać, że jeśli uszkodzenie bariery hydrolipidowej skóry jest poważne lub trwałe, to dobrze jest skonsultować się z dermatologiem, który może zalecić odpowiednie produkty i leczenie. Warto także dostosować swoją pielęgnację skóry do jej specyficznych potrzeb, wybierając na co dzień hipoalergiczne, naturalne emolienty, jak oparte na nierafinowanym maśle mango produkty Mangomica.
